Luke 1

A tinata lua

1Tago mangoro dia tar tumu ra varvai ure ra lavur magit di kapupi ia pire dat, 2da diat dia ga gigira papa ra vunapaina ma dia ga tultul ta ra tinata, dia ga tul tar diat ta vevet, 3damana iau ga nuk ia ba i boina ba iau bula ina tumu mal tar ia tam, Teopilo ra luluai, tago iau ga vakilang vanavana ra nga i ra lavur magit par papa amana, 4Upi una nunure ra dovotina ure ra lavur magit di ga tovo u tana.

Di vaarike ba Elisabet na kava Ioanes

5Ta ra kilala kai Erodes, a King kai ra Iudaia, tika na tena tinabar i ki abara a iangina Sakaria, a vuna tena tinabar Abia; ma kana taulai a iangina Elisabet, a bul mur tai Aron. 6Dir a ura tena takodo ta ra mata i God, dir murmur bulu ra lavur vartuluai par ma ra lavur varkurai bula, kai ra Luluai. 7Ma pa ta natu i dir, tago Elisabet i biu, ma dir a ura patuana.

8Io, ba i papait boko ra papalum kai ra tena tinabar ta ra mata i God, ta ra e na papalum kai kana vuna tarai, 9ma varogop ma ra mangamangana iat ta ra papalum kai ra tena tinabar, kana ra tiniba pi na ruk ta ra pal na vartabar kai ra Luluai upi na tun ra magit i ang na katkat. 10Ma ra kor na tarai par dia araring ra pia ta ra pakana bung di tuntun ra magit i ang na katkat tana. 11Ma tika na angelo kai ra Luluai i tur pa pirana ta ra papar a lima tuna ta ra uguugu na magit i ang na katkat. 12Ba Sakaria i gire, i lavur nuknuk tana, ma i burut muka. 13Ma ra angelo i tatike tana: Sakaria, koko una burut, di tar valongore kaum niaring, ma kaum taulai, Elisabet, na kava natum, ma una tar ra iangina ba Ioanes. 14Una ga ma una gugu boko; ma mangoro bula diat a gugu tago da kava. 15Tago na ngala ta ra mata i ra Luluai, pa na mome ra vain ba ra tava i dekdek, ma na buka ma ra Takodo na Tulungen papa ta ra bala i nana. 16Ma na ben vatalil mangoro na natu i Israel tadav ra Luluai kadia God. 17Na lua tana ma ra mangamangana kai Elias, ma ta ra dekdekina bula; na vamaram tar ra bala i ra umana patuana tadav ra umana natu i diat; ma na ben ra lavur tena niol tadap ra kabinana kai ra lavur tena takodo, upi na mal pa ra tarai kai ra Luluai. 18Sakaria i tir ra angelo: Ava laka ra magit ina nunure go tana? Tago iau a patuana, ma i manga muka ra kilala kai kaugu taulai. 19Ma ra angelo i tatike tana: Iau Gabriel, iau vala turtur ta ra mata i God; di ga tulue iau upi ina ve u, ma upi ina kap go ra bo na varvai piram. 20Io, pa una tata muka, una papaua ka tuk ta nam ra bung da pait ot pa go ra lavur magit tana, tago pa u nurnur ta kaugu tinata, nina da pait ot pa ia boko ta kana kilala. 21Ma ra tarai dia ungung pa Sakaria, dia kakaian tago i ki vailik ta ra pal na vartabar. 22Ba i tar irop, i mama tata pa diat; dia nunure ba i tar gire ra ninana ta ra pal na vartabar; ma i tututu ka ta diat, ma i bombom uka. 23Ba i tar par kana e na balaguan, i talil mulai ra kubana.

24Ta nam ra e, Elisabet, kana taulai, i lalau pa ra bul, ma i paraparau ra ilima na gai, i tatike: 25Ra Luluai i tar pait ra dari tagu ta nam ra e i gire ung iau tana, upi na tak vue kan iau nam ra magit iau kaina tana pire ra tarai.

Di vaarike ba Maria na kava Iesu

26Ba i tar laptikai kana gai God i tulue ra angelo Gabriel ta ra pia na pal Galilaia, a iangina Nasaret, 27tadav ra inip na vavina, nina Iosep, a bul mur tai David, i ga vapopoe bat ia; a iang i nam ra inip na vavina Maria. 28I ruk pirana, ma i tatike: Una gugu, u ti doan muka, ra Luluai i ki piram. 29Ma i manga lavur nuknuk ta go ra tinata, ma i nuknuk ra balana ba ra varvagai ava go? 30Ma ra angelo i tatike tana: Maria, koko una burut, tago God i gugu muka tam. 31Valongore! Una lalau pa ra bul, una kava natum, a tutana, ma una tar ra iangina ba Iesu. 32Ma na rararang, ma da vatang ia ba Natu i ra Ngala Muka; ma ra Luluai God na tul tar tana ra kiki na king kai tamana David; 33na kure vatikene ra kuba i Iakob; kana varkurai pa na ga mutu. 34Maria i biti tai ra angelo: Na dave go, tago pa amir la ma ta tutana? 35A angelo i tatike tana: A Takodo na Tulungen na ki tam, ma ra dekdek i ra Ngala Muka na vamalur u, ma da vatang nam ba una kava boko ba ra tena gomgom, Natu i God. 36Ma gire, niurum Elisabet, ia ra tubuan na vavina, ma di ga vatang ia ma ra biu, ma go i tar lalau pa bula ra bul, a tutana, ma i tar laptikai kana gai. 37Tago pa ta tinata kai God ba na bilua. 38Maria i tatike: Iau go kari iau a tultul kai ra Luluai, da pait ia tagi da kaum tinata. Ma ra angelo i vana kan ia.

Maria i vage pa Elisabet

39Ta nam ra e, Maria i tut, ma i vana lulut ta ra gunan i lualuana ta ra pia na pal kai Iuda; 40ma i ruk ta ra kuba i Sakaria ma i vage pa Elisabet. 41Ba Elisabet i valongore ra tinata na varvagai kai Maria, a bul i ruarua ra balana; ma Elisabet i buka ma ra Takodo na Tulungen; 42ma i manga tatike dari: U kaka, u ti doan ta diat ra vaden par, ma na doan bula nam una kava boko. 43Ma ia laka iau, upi na i kaugu Luluai na vana piragu? 44Ba iau valongore ra nilaim ta ra varvagai, a bul i gugu, ma i ruarua ra balagu. 45Ma nina i tar nurnur, i ti doan, tago da pait ot pa nam ra lavur magit ra Luluai i ga tatike tana.

46Ma Maria i tatike:

A tulungeagu i pite pa ra Luluai.
47A tulungeagu i gugu tai God, kaugu Tena Valaun.
48Tago i tar gire ung kana tultul na vavina vakuku; tago papa gori ra lavur taun tarai diat a vatang iau ba iau doan.
49Tago nina i dekdek muka, i tar pait kapi ra umana ngala na magit i tagu; ma i gomgom ra iangina.
50Ma kana varmari i tadav ra lavur taun tarai mutu, dia ru ia.
51I ga ve tar ra ongor ma ra limana; i tar re varbaiane diat dia kolakolo ma ra nuknuk i ra bala i diat.
52I tar vairop vue ra umana king, ma i tar vangala ra umana luveana.
53I tar tabar vamaur pa diat dia mulmulum ma ta bo na magit; ma i tar tul vamulmulum vue ra umana tadar.
54I tar maravut kana tultul Israel, upi na kodop ra varmari,
55(Da i ga tatike tai kada tarai lualua) tadav Abaraam, ma ra lavur bul mur vatikai tana.
56Ma Maria i ki pirana da ra utul a gai, ma i talil mulai ta ra kubana.

Elisabet i kava Ioanes ra Tena Baptaiso

57Ma ra bung kai Elisabet i vut ba na kakava tana, ma i kava ra bul tutana. 58Ma ra lavur talaina ma ra umana niuruna dia valongore ba ra Luluai i tar manga mari ia, ma dia gugu varurung me. 59Ba i tar lavutul kana bung, dia vaninara ba diat a poko kikil ra bul, ma dia mainge upi diat a tar ra iang i tamana tana ba Sakaria. 60Ma nana i pue, i biti: Koko; a iangina ka Ioanes. 61Dia biti tana: Pa ta niurum i kap nam ra iang. 62Ma dia tir tamana, dia tutu ia ka, ba ava i mainge da vatang ia. 63Ma i tutu upi ta pal a davai, ma i tumu ia tana dari: A iangina Ioanes. Ma dia kaian par tana. 64Ma i tak vuavue ra ngiene, ma i tapala ra karameana, ma i tata muka, i pite pa God. 65Ma diat par dia ki maravai, dia burut muka; ma go ra lavur tinata i po vanavana ta ra gunagunan par Iudaia, nina i lualuana. 66Ma diat par dia valongore, dia nuknuk vake ta ra bala i diat, dia biti: A mangamangana bul ava go? Tago ra lima i ra Luluai i ga maravut ia.

Sakaria i varvai na propet

67Ma tamana, Sakaria, i buka ma ra Takodo na Tulungen, ma i varvai na propet dari:

68Da pite pa ra Luluai, ra God kai Israel; tago i tar tadap ra taraina, ma i tar pait kapi kadia varvalaun.
69Ma i tar vatur ra dekdek i kada varvalaun ta ra kuba i kana tultul David,
70(Da i ga tatike ma ra ngie i kana lavur propet papa ra vunapai ra rakarakan a gunagunan),
71A varvalaun kan kada lavur ebar, ma kan ra lima i diat bula dia milmilikuane dat;
72Upi na vaarike ra varmari tadav kada lavur lualua, ma upi na nuk pa kana gomgom na kunubu;
73Ma kana tinata bula i ga vavalima me tai tama i dat Abaraam.
74Ba na valaun dat kan ra lima i kada lavur ebar, upi dat a toratorom tana, ma koko dat a burut;
75Dat a torom ta ra luaina matana ma ra gomgom, ma ra mangamangana takodo ta kada nilaun par.
76Ma da vatang u natugu, ba u a propet kai ra Ngala Muka;
Tago una lualua ta ra Luluai, una mal are kana lavur nga;
77Upi da vamototone kana tarai ta ra varvalaun, ma ta ra punpun vue ai kadia lavur varpiam,
78Ta go ra ngala na varmari kai kada God, a lar marama na vana rikai ta dat i tana.
79Na rarao taun diat dia kiki ta ra bobotoi, ma ta ra malur na minat bula, upi na vateten ra kau i dat ta ra nga na malmal.
80Ma ra bul i taiak ra pakana, ma i dekdek vanavana ra tulungeana, ma i kiki ra pupui tuk ta nam ra bung ba na tur rikai tana pire ra tarai Israel.